İçişleri Bakanlığı, belediyelerin kamu görevlisi dışındakilere hizmet pasaportu (gri pasaport) sağlamasıyla ilgili soruşturmanın genişletildiğini açıkladı.
Son günlerde “belediyelerin hizmet pasaportu sağlayarak yurt dışına insan gönderdiğine” yönelik haberler gündeme gelmişti.
Olayla ilgili olarak Malatya Yeşilyurt’ta 4 kişi görevden uzaklaştırılırken; Balıkesir Gömeç, Adıyaman Gölbaşı, Burdur Yeşilova, Yozgat Yerköy, Şanlıurfa Suruç, Ordu Korgan belediyeleri hakkında da soruşturma başlatıldı.
İçişleri Bakanlığı, Malatya’da Yeşilyurt Belediyesi ile bir dernek arasındaki protokol kapsamında hizmet pasaportu düzenlenerek yurt dışına giden bazı kişilerin geri dönmediği iddiası ile ilgili olarak 12 Mart’ta soruşturma başlatmıştı. İlgili Vali Yardımcısı, Nüfus ve Vatandaşlık İl Müdürü ve 2 kamu görevlisi toplam 4 kişinin, olayda sorumlulukları bulunduğu gerekçesiyle görevden uzaklaştırıldığı açıklandı.
Bakanlık ayrıca son günlerde çıkan benzer haberler üzerine “suistimallerin önüne geçilmesi için”, yerel idarelerce kamu personeli olmayan kişilere hizmet pasaportu verilmesi uygulamasının geçici olarak durdurulduğunu açıkladı.
Nasıl başladı?
Malatya’nın Yeşilyurt ilçesinde CHP’li belediye meclis üyelerince fark edilen olay hakkında İçişleri Bakanlığı’nın açıklamasına göre 12 Mart’ta soruşturma başlatıldı.
Sözcü gazetesinden İsmail Saymaz’ın 16 Nisan tarihli haberinde, belediyenin “yurt dışı gezisi görünümlü insan kaçakçılığı” yaptığı iddia edildi.
Haberde Van’da Tuşba, Elazığ’da Baskil, Arıcak ve Akçakiraz ilçelerinde de benzer uygulamalar yapıldığı belirtildi.
Olayla ilgili olarak Saymaz’ın sorularını yanıtlayan Akçakiraz Belediye Başkanı Sabahattin Kaya, ilçeden Almanya’ya 48 kişinin gönderildiği iddialarına yönelik olarak “yarısında pürüz çıktı, 20 kişiyi filan gönderdik” demişti.
Kaya “Almanya’da yaşayan Elazığlı bir hemşehrimiz var. Buralar da dar bir alan. 2-3 üniversitemiz, organize sanayimiz yok. Vatandaş işsiz, güçsüz…Dedik buradan giderler, iş güç sahibi olurlar. Bana makul geldi. Burada Türkiye Cumhuriyeti’ne yük olan insanlar gidiyor. Euro, altın ve dolar gönderiyor… O mantıkla baktım” demişti.
“Usulsüz bir işte yer almadık, 23 pasaport çalındı diye teslim edilmedi”
Soruşturma başlatılan yerlerden olan Burdur’un Yeşilova ilçe Belediye Başkanı Mümtaz Şenel ise kamu görevlisi dışındakilere hizmet pasaportu sağladıkları yönündeki iddiaların asılsız olduğunu belirterek ‘usulsüz ve kanuna aykırı bir işte yer almadıklarını’ ifade etti.
Kendisinden önceki dönemde 397 öğrenciye hizmet pasaportu çıkarıldığını, bu pasaportlardan 23’ünün “çalındı” denilerek geri verilmediğini belirtti.
“Bugün basında belediyemizin insan kaçakçılığı yaptığına dair asılsız haberler ortaya atılmıştır.” diyen Şenel, “Benden önceki dönemde belediye başkanlığı yapan Nuri Özbek’in döneminde Belediye Meclisi’nde alınan kararla; Avrupa Birliği Kültür Mirasları Turizm Elçileri Programı için belediyemiz tarafından çıkartılan hizmet damgalı gri pasaport ile bir firma aracılığıyla 397 öğrenci İtalya’ya Erasmus programı kapsamında, eğitim amaçlı olmak üzere üç aylığına gönderilmiştir. Giden öğrencilerin pasaportları elimizde olup, yalnız 23 adet pasaport çalındı diye teslim edilmemiştir. Giden öğrencilerin herhangi bir şekilde ülkeye geri dönüş yapmama durumu söz konusu değildir.” açıklamasında bulundu.
Hizmet pasaportu (gri pasaport) kimlere verilebiliyor?
Devlet adına yurt dışına göreve yollanan, ama siyah (diplomatik) ya da yeşil (hususi) pasaportu olmayan kişilere hizmet pasaportu verilebiliyor.
Hizmet pasaportlarının kimlere verileceğin 5682 sayılı Pasaport Kanununun 14/B maddesinde düzenleniyor.
Hizmet damgalı pasaportlar, bu kanun maddesi gereğince kendilerine ‘diplomatik’ veya ‘hususi’ damgalı pasaport verilmesi mümkün olmayan kimselere, hükümetçe, hususi idarelerce veya belediyelerce resmi vazife ile dış ülkelerde göreve alındıklarında veriliyor.
İçişleri Bakanlığı’nın konuyla ilgili açıklamasına göre, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nün 9 Mart 2018 tarihinde yayımladığı ‘İkinci Nesil Pasaport Uygulama Talimatı’nın 26’ncı maddesinde ‘Belediyelerin yurtdışında görevlendireceği kurum dışı kişiler için yapılacak hizmet pasaportu talepleri; belediye meclis kararı, valilik oluru ve belediye başkanı ya da yetki vereceği kişi tarafından imzalanmış hizmet damgalı pasaport talep formu ile başvurulması halinde karşılanacaktır’ hükmü yer alıyor.
Buna göre “Belediyelerin sivil toplum kuruluşlarıyla gerçekleştireceği işbirliği çerçevesinde kamu görevlisi olmayan kişiler için ‘hizmet damgalı pasaport’ talebinde bulunabilmesi için sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliği protokolü yapması, belediye meclisi kararı alması, alınan bu kararı mahalli mülki idare amirine onaylatması, belediye başkanı ya da yetki vereceği kişi tarafından imzalanmış hizmet damgalı pasaport talep formu ile valiliğe başvuruda bulunması” gerekiyor.
İçişleri Bakanlığı ayrıca, hizmet pasaportlarının suistimal edildiğinin tespit edilmesi üzerine, 2016, 2018 ve 2020 yıllarında, ilgili kurumlara gönderilerin talimatlarla, suistimallerin önüne geçilmesinin hatırlatıldığına dikkat çekti.
Açıklamada “Örneğin, Bakanlığımızın 22 Haziran 2016 tarihli genelgesinde; resmi görevleri olmayan bazı kişilerin hizmet damgalı pasaport temin ederek yurt dışına gittikleri, sürekli kalabilmek için iltica talebinde bulundukları, bu durumun devletimizin itibarına gölge düşürebileceği belirtilerek, belediyelerce kendi personeli olmayan kurum dışı kişilere yurtdışı görevlendirme yapılmasının ancak istisnai olarak uygulanması ve bu durumda valilik oluru alınması talimatı verilmiştir.” denildi.
Hizmet pasaportu uygulaması geçici olarak durduruldu
İçişleri Bakanlığı, son günlerde benzer haberlerin gündeme gelmesi üzerine “suistimallerin önlenmesi amacıyla” mahalli idarelerce kamu personeli olmayan kişilere hizmet pasaportu düzenlenmesi uygulamasının geçici olarak durdurulduğunu belirtti.
Açıklamada “Son günlerde benzer şekilde gündeme gelen diğer yerel yönetimler hakkında da inceleme ve soruşturma çalışmaları devam etmekte olup, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nün 16 Nisan 2021 tarihli yazısıyla suistimallerin önlenmesi amacıyla tedbirleri artırıcı yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar, mahalli idarelerce yurtdışına görevlendirilen kamu personeli olmayan kişilere hizmet damgalı pasaport düzenlenmesi uygulaması geçici olarak durdurulmuştur” denildi.
