ABD’de kamu yayıncılığı yapan PBS, Erdoğan’ın erken seçim kararıyla Türkiye’yi “gafil avladığını” yazdı ve haberinde şu değerlendirmelere yer verdi:

“Ancak bu karar, otoriterleşme eğilimleri göstermekle eleştirilen Erdoğan’ın, Afrin’e yönelik başarılı askeri operasyonun ardından giderek artan milliyetçi duyguları, ekonominin sıkıntıya girebileceği yönündeki uyarıların hayata geçmesi öncesinde oya çevirmesine yardımcı olacak.

“Bu karar ayrıca, henüz birçoğu Erdoğan’ın karşısına çıkaracakları adayı belirlememiş olan muhalefet partilerinin de yarışa çok dezavantajlı bir şekilde başlamasını sağlıyor.”

New York Times: Cumhurbaşkanı için doğru bir zamanlama

ABD’nin önde gelen gazetelerinden New York Times da, “Erdoğan gücünü pekiştirmek için erken seçim çağrısı yaptı” başlıklı haberinde, bu kararın Cumhurbaşkanı açısından doğru bir zamanda alındığını belirterek, şu yorumları yaptı:

“Yaklaşık yüzde 40 ile ülkenin en beğenilen siyasetçisi olmayı sürdüren Erdoğan’ın bu ani kararı, hem Türkiye’nin kendi iç siyasetinin hem de uluslararası eğilimlerin Erdoğan’ın otokratik tarzının lehine olduğu bir dönemde doğru zamanlamayı tutturmak istermiş gibi görünüyor.

“Bu seçimler, Türkiye’nin cumhurbaşkanının daha da fazla yetki sahibi olduğu, başbakanlık makamının lağvedildiği ve parlamentonun yetkilerinin azaltıldığı başkanlık sistemine geçişini de öne çekmiş olacak.

“Erken seçimlerin bir diğer amacı da siyasi muhalefeti zayıflatmak gibi görünüyor.”

ABD Basını PBS: Erdoğan Türkiye'yi gafil avladı

WSJ: Erdoğan bir kumar oynuyor

ABD’nin en çok satan gazetesi Wall Street Journal da bu kararı “kumar” olarak nitelendirdi:

“Cumhurbaşkanı Erdoğan, rekor ekonomik büyümenin devam ettiği bir dönemde bir kez daha seçilmesine yardımcı olma ihtimali bulunan bir kumar oynayarak, seçimleri bir yıldan daha uzun bir süreliğine erkene çekti.

“Yeniden seçilmesiyle birlikte Erdoğan da geçen yıl düzenlenen referandumda kılpayı kabul edilen yeni düzenlemelerle çok geniş yetkilere sahip bir cumhurbaşkanı olacak.

“Türkiye’nin siyasi ortamına 10 yılı aşkın bir zamandır egemen olan Erdoğan’ın bu kararı, daha önce Kasım 2019 olarak planlanan cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimlerini öne çekme gibi bir planı olmadığı yönündeki açıklamalarından dolayı sürpriz bir gelişme oldu.”

Washington Post: Ekonomik sinyaller de kararda etkili olabilir
Washington Post gazetesi de Erdoğan’ın erken seçim kararıyla genişletilen yetkilerini birkaç ay içinde kullanmaya başlamasının önünü açıldığı yorumu yaptı:

“Televizyonlardan canlı yayınlanan konuşmasında Erdoğan, Türkiye’nin Suriye ve Irak’ta PKK’ya yönelik mücadelesinin devam ettiği bir dönemde ‘belirsizliklerle’ karşı karşıya olduğunu ve bu seçimlerin ülkeyi “daha güçlü ve etkili” hale getireceğini söyledi.

“Ancak analistler, ekonomiden gelen kötüleşme sinyalleri nedeniyle Erdoğan’ın seçim takvimini öne çekmiş olabileceğini söylüyor.

“Erdoğan, geçen yıl referandumda kılpayı kabul edilen hükümet sistemi çerçevesinde çok geniş yetkilere sahip olmaya hazırlanıyor. Bu değişiklikle başbakanlık makamı lağvediliyor ve parlamento da zayıflatılıyor.

“Her ne kadar erken seçim söylentisi bir süredir dile getiriliyor olsa da, Erdoğan daha önceki açıklamalarında seçimlerin tarihinin değiştirileceği iddialarını reddetmişti. Bu nedenle son açıklaması ve seçimklerin bu kadar erken bir tarih yapılacak olması kısmen Türk siyasetini hazırlıksız yakaladı.”

Erdoğan’ın ‘baskın’ seçim kararının nedenleri

ABD Basını PBS: Erdoğan Türkiye'yi gafil avladı

MHP Lideri Devlet Bahçeli ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan arasında yürütülen görüşme trafiği sonucunda 3 Kasım 2019’da yapılması gereken cumhuriyet tarihinin en kritik iki seçimi; cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği genel seçimi 24 Haziran’a çekildi.

Ankara kulislerinde, Bahçeli ve Erdoğan’ın seçim takvimini, 66 günlük bir sürece sığdırmasının altında, muhalefet partilerini “hazırlıksız yakalama” hesabının yattığına dikkat çekiliyor. Erdoğan’ın “baskın seçim kararı”nın nedenleri ve bundan sonraki sürece ilişkin şu değerlendirmeler yapılıyor:

Muhalefete süre baskısı: Bahçeli’nin erken seçim için 26 Ağustos önerisi yaşama geçseydi, seçimlere hazırlık için 4 ay gibi bir süre olacak ve muhalefet hem ittifak görüşmeleri, hem de cumhrubaşkanı adayını belirleme konusunda rahat hareket edebilecekti.

Seçimlerin 24 Haziran’a çekilmesindeki en önemli etkenin, muhalefetin ittifak ve seçim işbirlikleri konusunda manevra alanını daraltma hesabı olduğu ifade ediliyor.

AKP ve MHP, hem ittifak kararı aldığı hem de cumhurbaşkanı adayı Tayyip Erdoğan olacağı için avantajlı konumda bulunuyor.

Oysa muhalefet cephesinde Meral Akşener dışında, hiçbir siyasi partinin cumhurbaşkanı adayı netleşmiş değil. Ayrıca, ittifaka olanak tanıyan Seçim Yasası uyarınca, Yüksek Seçim Kurulu’nun seçim takvimini ilan ettiği günden sonraki 7. güne kadar siyasi partilerin ittifak kararlarını YSK’ye bildirmesi gerekiyor.

Seçim kararına ilişkin teklifi hızla TBMM’ye sunan AKP ve MHP, Meclis’ten geçecek kararın hemen ardından YSK’nin seçim takvimini başlatmasıyla, hızla ittifak kararını bildirecek.

Ancak muhalefetin henüz somut bir karar olmadığı için bu kadar hızlı hareket edemeyeceği düşünülüyor.

Ayrıca bütün hesaplarını cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turuna göre yapan muhalefet partilerinin, cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turuna yönelik “ilkeler” ve planlamalar konusunda işbirliği yapma konusunda manevra alanının daralacağına dikkat çekiliyor.

Yerel seçim önlemi: Bahçeli’nin seçimlerin öne çekme gerekçelerinden birini de “yerel seçimlerde yaşanacak rekabetin, cumhur ittifakına zarar verebileceği endişesi” oluşturuyordu.

Yerel seçimlerde her zaman genel seçimlerden düşük oy alan AKP’nin, genel ve cumhurbaşkanlığı seçimine bu moral bozukluğu ile gitmek istemeyeceği dile getiriliyordu.

Erken seçim kararıyla, yerel seçimde cumhur ittifakı aleyhine oluşabilecek olumsuzluğun da ortadan kaldırılmış olacağı değerlendirmesi yapılıyor.

OHAL avantajı: Erken seçim kararı, 20 Temmuz 2016’dan bu yana süren Olağanüstü Hal uygulamasının 7. kez TBMM’de uzatıldığı gün açıklandı.

OHAL uygulamaları ve yasaklarının seçim propagandası sürecinde iktidar kanadının işine yarayacağı düşünülüyor.

İYİ Parti’nin engellenme ihtimali: MHP Lideri Bahçeli’nin erken seçim tarihi olarak 26 Ağustos’u açıklaması Meral Akşener liderliğindeki İYİ Parti’yi seçime sokmama hesabı olarak yorumlanmıştı.

AKP’de ise İYİ Parti’nin seçimlere sokulmamasının 100 bin imza ile cumhurbaşkanı adayı olacağını açıklayan Meral Akşener’i “mağdur” konumuna sokacağı ve bu durumun Erdoğan’ın aleyhine olacağı değerlendirmesi yapılıyor.

Uyum yasaları hızla: TBMM’den daha önce siyasi partilerin genel seçimlerde “ittifak” yapmasına olanak tanıyan yasal düzenlemeyi geçiren AKP ve MHP, baskın seçim kararının ardından, Anayasa değişikliği uyum yasaları ve TBMM içtüzüğünü hızla geçirmek zorunda.

Başbakanlığın kaldırılması nedeniyle çok sayıda yasada yapılacak teknik düzenlemenin hükümete verilecek “yetki yasası” ile yapılması planlanırken, Cumhurbaşkanlığı seçim sistemi dahil, seçim yasası değişiklikleri ve içtüzük için TBMM’nin yoğun mesai yapması planlanıyor.

Kongre sonbahara kalabilir:Eylül ayında yapılması gereken AKP’nin Olağan Kongresi’nin, Haziran sonuna alınabileceği konuşuluyordu.

Buna gerekçe olarak da sonbaharda bir erken seçim olasılığı gösteriliyordu.

Ancak baskın seçim kararının ardından bu hesabın da değişeceği ve kongrenin normal takvimindeki gibi Eylül ayına kalabileceği belirtiliyor. Erdoğan’ın seçimlerin normal yapılması halinde, parti yönetimi ve Bakanlar Kurulu’nda da revizyona gideceği konuşuluyordu.

Baskın seçim nedeniyle bütün bu olasılıkların da gündemden kalktığı ve artık hızla seçime odaklanacağı konuşuluyor.

Ekonomi kaygısı: Kamuoyu araştırmalarına göre Türkiye’de bir süredir yurttaşlar en büyük sorunu olarak “ekonomi”yi görüyor.

Son dönemde ekonomideki kırılganlık, döviz kurlarındaki hızlı yükseliş ve ekonomik verilerdeki olumsuz gidiş, hükümeti kaygılandırıyordu.

Ekonomik krizin derinleşmesinin, cumhur ittifakı ve Erdoğan aleyhine olacağı kaygısının da “baskın seçim” kararında etkili olduğu ifade ediliyor.

[divider]

Twitter | Facebook | Pinterest | Akademi Portal  YouTube

Facebook Hesabınız Üzerinden Yorum Yapın