103 emekli amiral ‘Montrö bildirisi’ yayımladı, hükümetin ‘darbe çağrışımlı’ diyerek tepki gösterdiği bildiri için soruşturma başlatıldı
Türkiye’de 103 emekli amiral, TBMM Başkanı Mustafa Şentop’un “Bir Cumhurbaşkanı Montrö’yü feshedebilir mi?” sorusuna “Teknik olarak evet” yanıtını vermesi ve Deniz İkmal Komutanı Tuğamiral Mehmet Sarı’nın gittiği bir tarikat evinde sarık ve cüppe ile fotoğraflarının ortaya çıkması üzerine başlayan Montrö Sözleşmesi tartışmalarıyla ilgili bir bildiri yayımladı. Hükümet temsilcileri ve Milli Savunma Bakanlığı’ndan (MSB) yapılan açıklamalarda bildiriye tepki gösterildi.
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, bildiri hakkında soruşturma başlattığını duyurdu.
VeryansinTV.com adresinde yayımlanan açıklama metninde Montrö Sözleşmesi’ne ilişkin şu ifadeler var:
“Montrö; sadece Türk Boğazlarından geçişi düzenleyen bir sözleşme değil, Türkiye’ye İstanbul, Çanakkale, Marmara Denizi ve Boğazlardaki tam egemenlik haklarını geri kazandıran, Lozan Barış Antlaşmasını tamamlayan büyük bir diplomasi zaferidir.
“(…) Montrö Sözleşmesinin tartışma konusu yapılmasına/masaya gelmesine neden olabilecek her türlü söylem ve eylemden kaçınılması gerektiği kanaatindeyiz.”
Açıklamada Tuğamiral Sarı’nın görüntülerine dair de şöyle deniyor:
“(…) son günlerde basında ve sosyal medyada yer alan kabul edilemez nitelikteki bazı görüntüler, haber ve tartışmalar ömrünü bu mesleğe adamış bizler için çok derin bir üzüntü kaynağı olmuştur.
“TSK ve özellikle Deniz Kuvvetlerimiz son yıllarda; çok bilinçli bir FETÖ saldırısı yaşamış ve çok değerli kadrolarını bu hain kumpaslara kurban vermiştir. Bu kumpaslardan çıkarılacak en önemli ders; TSK’nin, anayasanın değişmez, değiştirilmesi teklif edilemez temel değerlerini titizlikle sürdürmesi zaruretidir.”
MSB: TSK, hiçbir sorumluluğu olmayan kişilerin şahsi emellerine araç yapılamaz
MSB tarafından yapılan açıklamada, bildirinin “demokrasiye zarar vermekten ve askeri personelinin moral ve motivasyonunu olumsuz etkilemekten başka bir işe yaramayacağı” vurgulandı.
Açıklamada ayrıca, “Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), hiçbir görev ve sorumluluğu olmayan kişi veya kişilerin hırs, ihtiras ve şahsi emellerine araç yapılamaz” denildi.
Hükümetten tepki: ‘Haddinizi bilin’
Bildiriye hükümetten ardı ardına tepki mesajları geldi.
Siz kimsiniz?
Ne hakla milli iradenin meşru temsilcilerine parmak sallıyorsunuz?
Türkiye bir hukuk devletidir.
Bunu asla unutmayın.
Vesayetçiler bir daha asla demokrasimize zarar veremeyecek. Dış güçlerin ezik piyonları büyüyen, güçlenen Türkiye’nin önünü kesemeyecek!— Fahrettin Altun (@fahrettinaltun) April 3, 2021
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, bildiriye Twitter hesabından şu sözlerle tepki gösterdi:
“Neymiş, birkaç emekli amiral bir araya gelip bir “bildiri” yazmışlar! 5. kol unsurları da hemen heyecanlanmış. Oturun oturduğunuz yerde. O Türkiye eskide kaldı! Bu millet 15 Temmuz’da darbe heveslilerini nasıl tepelediğini dosta düşmana gösterdi. Haddinizi bilin! Siz kimsiniz? Ne hakla milli iradenin meşru temsilcilerine parmak sallıyorsunuz? Türkiye bir hukuk devletidir. Bunu asla unutmayın. Vesayetçiler bir daha asla demokrasimize zarar veremeyecek. Dış güçlerin ezik piyonları büyüyen, güçlenen Türkiye’nin önünü kesemeyecek!”
Eski Türkiye sevdalısı, vesayetçi, kendisini milli iradenin üstünde gören zihniyetin bazı temsilcileri yayınladıkları sözde bildiri ile siyasete akıl, millete ayar vermeye çalışıyorlar.
O devirler geride kaldı! Haddinizi bilin!
— Numan KURTULMUŞ (@NumanKurtulmus) April 3, 2021
AKP Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş da Twitter hesabından paylaştığı mesajlarda “Eski Türkiye sevdalısı, vesayetçi, kendisini milli iradenin üstünde gören zihniyetin bazı temsilcileri yayınladıkları sözde bildiri ile siyasete akıl, millete ayar vermeye çalışıyorlar. O devirler geride kaldı! Haddinizi bilin! İçinize sinmese de şunu çok iyi anlayın ki; bu millet, vatanı da, mavi vatanı da, demokrasiyi de, milli iradeyi de bedelini ödeyerek korumuştur ve koruyacaktır” dedi.
https://twitter.com/suleymansoylu/status/1378472675237068806?s=20
Hükümet tarafından bir diğer tepki de İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’dan geldi. Soylu “Büyük Türk milleti üniformaya aşıktır. Üniformayı taşımak şereftir. O şerefi emekli olduktan sonra taşımak daha büyük şereftir. Demokrasiye, devlete ve millete sadakatle bağlı, rütbesini üniformasını siyaset malzemesi yapmayanları daima şükranla yad ederiz… Ya diğerleri…” ifadelerini kullandı.
Kahraman milletimiz 15 Temmuz'da sadece FETÖ'cü darbecileri değil, aynı kaynaktan beslendiğini bildiğimiz bütün darbe sevdalılarını da toprağa gömdü. Düşünce açıklama başka, darbe çağrışımlı bildiri hazırlamak başka.
— Mustafa Şentop (@MustafaSentop) April 3, 2021
TBMM Başkanı Mustafa Şentop da bildiriyi “darbe çağrışımlı” olarak tanımlayıp, “Kahraman milletimiz 15 Temmuz’da sadece FETÖ’cü darbecileri değil, aynı kaynaktan beslendiğini bildiğimiz bütün darbe sevdalılarını da toprağa gömdü. Düşünce açıklama başka, darbe çağrışımlı bildiri hazırlamak başka. Yıllardır, içerde dışarda vatan ve millet düşmanlarıyla cephe cephe amansız bir mücadele sürerken ortalıkta gözükmeyen emekliler, kendi uydurdukları gündemlerle kaos simsarlığı üstlenmişler; belli” dedi.
Bahçeli: Emekli maaşları kesilmeli
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli de bildiriye tepki gösterdi. Bahçeli, “Anti demokratik ve vesayetçi” olarak nitelendirdiği bildirinin partisi tarafından nefretle lanetlendiğini ve reddedildiğini söyledi.
Bildiride imzası bulunan amirallerin rütbelerinin sökülerek, emeklilik haklarının kaldırılması ve maaşlarının da kesilmesi gerektirdiğini söyleyen Bahçeli, “Bildirinin çok yönlü adli ve idari soruşturması yapılmalıdır” dedi.
Muhtıra tarzında hazırlanarak gece yarısı servisi yapılan bildiride imzası bulunan amirallerin rütbeleri sökülmelidir. Emeklilik hakları kaldırılmalı, emekli maaşları kesilmelidir. Açıklanan bildirinin çok yönlü adli ve idari soruşturması yapılmalıdır.
— Devlet Bahçeli (@dbdevletbahceli) April 4, 2021
Muhalefet ne dedi?
CHP Grup Başkanvekili Engin Özkoç, emekli amirallerin bildirisine tepki gösteren hükümet temsilcilerini eleştirdi. Twitter’da İletişim Başkanı Altun’a cevap veren Özkoç Tuğamiral Mehmet Sarı’nın fotoğrafını paylaşarak, “Siz önce kendi yarattığınız vesayetçilerle savaşın. O eleştirdiğiniz amiraller 15 Temmuz’un önünde de sonunda da dimdik durdular. Deniz Kuvvetlerini ağzına kadar FETÖ’cü dolduranlar, 15 Temmuz’un ertesinde Atatürk ilke ve devrimleriyle yetişmiş subaylar olmasa bugün koltuklarında oturamıyor olacaklardı. Şimdi çıkmışlar 5. kol faaliyeti filan. Hadi oradan… Vatansever eleştirileri tebrik ediyorum” dedi.
Siz önce kendi yarattığınız vesayetçilerle savaşın👇
O eleştirdiğiniz amiraller 15 Temmuz’un önünde de sonunda da dimdik durdular… https://t.co/bSVnQAoqRV pic.twitter.com/dJTYvhEWYJ
— Engin Özkoç (@enginozkoc) April 4, 2021
HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan da, AKP’liler tarafından getirilen “darbecilik” yorumlarını işaret ederek, “Seçilmiş milletvekillerini, seçilmiş belediye başkanlarını hapse atıp milli irade ahkamı kesmek riyakarlıktır. Darbeci arıyorsanız aynaya bakın” paylaşımını yaptı.
Seçilmiş milletvekillerini, seçilmiş belediye başkanlarını hapse atıp milli irade ahkamı kesmek riyakarlıktır.
Darbeci arıyorsanız aynaya bakın! https://t.co/rR3S5QWTme— Garo Paylan – Կարօ Փայլան (@GaroPaylan) April 4, 2021
İYİ Parti Milletvekili Aytun Çıray da bildiriye destek vererek, “Bir tabip teğmen olarak altına imzamı atıyorum” dedi.
Bir tbp. teğmen olarak altına imzamı atıyorum.
103 amiralden Montrö ve Atatürk bildirisi https://t.co/I1obe5UOdz
— Aytun Çıray (@TCAytunCiray) April 3, 2021
Öte yandan Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu ise bildiriye tepki gösterdi. Gelecek Partisi’nin milli iradenin, hukuk devletinin ve demokrasinin yanında olduğunu ifade eden Davutoğlu, “Bildiri ülkenin tarihsel hafızasını ve içinden geçtiği hassas süreci göz önüne almayan; kötü niyetli bir sorumsuzluk örnegidir” dedi.
Gelecek Partisi milli iradenin, hukuk devletinin ve demokrasinin yanındadır.
Militarist ya da sivil farketmez, darbe heveslilerine geçit verilemez.
Bildiri ülkenin tarihsel hafızasını ve içinden geçtiği hassas süreci göz önüne almayan; kötü niyetli bir sorumsuzluk örnegidir.
— Ahmet Davutoğlu (@Ahmet_Davutoglu) April 4, 2021
Montrö Sözleşmesi nasıl gündeme geldi?
Montrö Sözleşmesi tartışması, Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden Cumhurbaşkanlığı kararıyla çıkılmasının ardından başladı. Kararın hukuki boyutu ve geçerliliği sorgulandı.
TBMM Başkanı Mustafa Şentop’un “Bir Cumhurbaşkanı Montrö’yü de feshedebilir mi?” sorusuna “Teknik olarak evet” yanıtını vermesi, Montrö Sözleşmesi’ni bir daha gündeme getirdi.
TBMM Başkanı Mustafa Şentop, 24 Mart Çarşamba günü Habertürk TV’de katıldığı bir programda İstanbul Sözleşmesi’nden Cumhurbaşkanlığı kararıyla çekilmenin mümkün olup olmadığıyla ilgili soruya “Teknik bir ifadeyle Meclis onaylama izni veriyor ama Cumhurbaşkanı onaylamayabilir veya onaylayabilir sonra geri çekebilir. Parlamento aşaması bir izin aşamasıdır sadece. Bu yeni değil, 1963’ten bu yana böyle oluyor bu. Bunun örnekleri var.” yanıtını verdi.
Şentop, yanıtın ardından daha önce Cumhurbaşkanı kararıyla Türkiye’nin çekildiği bazı uluslararası anlaşmaları sıralayarak örnekleri olduğunu söyledi.
Bunun üzerine gazeteci Muharrem Sarıkaya, “Bir gün bir Cumhurbaşkanı gelip ben Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nden çekildim derse veya Montrö’yü tanımıyorum feshettim derse…” diye sordu.
Şentop “Teknik olarak yapabilir” yanıtını verdi:
“Sadece bizim sistemde değil Almanya da Amerika da Fransa da bunu yapabilir. Ama mantıkta mümkün-muhtemel arasında bir fark vardır. Marmara Denizi’nden ayran yapmak mümkün müdür? Yeterli miktar yoğurt bulursanız, Marmara Denizi’ni de karıştırırsanız aklen mümkün olabilir. İhtimal ise gerçeklerden hareketle bir işin olabilirliği üzerine, bu muhtemel değildir.”
Şentop’un bu sözlerine CHP ve İYİ Parti tepki göstermişti.
CHP Grup Başkanvekili Engin Altay “Cumhurbaşkanının bozacağı anlaşmalar Meclis onayına ihtiyaç duyulmayan anlaşmalardır. Almanya da Hitler’e böyle bir yetkiyi tam da 23 Mart’ta vermişti. Ülkenin başına ne belalar açtığı ortada. TBMM Başkanımızın yasama yetkisini tek adama altın tepside sunması beni incitiyor” dedi.
İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı Ünzile Yüksel de, Şentop’un sözlerine karşı “Montrö, Türkiye’nin boğazlardaki bağımsızlığıdır. Dünya’yı bıçak sırtında tutan bir anlaşma asla tek bir kişinin isteği ile kaldırılamaz” açıklaması yaptı.
Tartışmanın büyümesi ve birçok muhalif siyasetçi tarafından da dile getirilmesi üzerine Şentop, konuyla ilgili 29 Mart’ta bir açıklama daha yaparak “Ben herhangi bir anlaşma, sözleşme ismi zikretmedim. İsim telaffuz etmeksizin Anayasa’nın 90. maddesinde ve ilgili mevzuatımızda uluslararası antlaşmalarla ilgili iç hukuktaki düzenlemelerden bahsettim” dedi.
Erdoğan daha önce ‘Montrö ne kazandırmıştır ne kaybettirmiştir, düşündünüz mü?’ demişti
Montrö Sözleşmesi, Aralık 2019’da Kanal İstanbul’un Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) raporunun onaylandığının açıklanması üzerine bir kez daha gündeme gelmişti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Bir İstanbul boğazımız var. Siz Independenta olayını unutuyor musunuz? Hepsinden öte Montrö Anlaşması Türkiye’ye ne kazandırmıştır ne kaybettirmiştir? Bunu hiç düşündünüz mü?” açıklaması yapmıştı.
30 Aralık’ta da Kanal İstanbul projesine yönelik itirazları değerlendirirken Erdoğan “Montrö Sözleşmesi’nin siyasi tehdidine” dikkat çekmiş; sonrasında ise katıldığı bir televizyon programında konuyla ilgili soruya “Montrö’yü kafaya takmayın” yanıtını vermişti.
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, bu ifadeler üzerine “Kanal İstanbul, Montrö’yü baypasa dönüştürebilir ve sıkıntı yaratabilir. Kafada bu varsa, o zaman Çanakkale ile ilgili de bir müdahale gerektirir ki Allah korusun” yorumu yapmıştı.
KATILAN EMEKLİ AMİRALLER
1. E. Amiral Ergun MENGİ
2. E. Amiral Alaettin SEVİM
3. E. Amiral Nazif ÖZDAĞDEVİREN
4. E. Amiral Işık BİREN
5. E. Amiral Ahmet ŞENOL
6. E. Amiral Hasan HOŞGİT
7. E. Amiral Vedat ERSİN
8. E. Amiral Metin AÇIMUZ
9. E. Amiral Atilla KEZEK
10.E. Amiral Nurhan KAHYAOĞLU
11.E.Amiral Önder ÇELEBİ
12.E.Amiral Metin POYRAZLAR
13.E.Amiral Mücahit ŞİŞLİOĞLU
14.E.Amiral Engin BAYKAL
15.E.Amiral Hüseyin ÇİFTÇİ
16.E.Amiral Atilla KIYAT
17.E.Amiral Vehbi ALPMAN
18.E.Amiral Celal PARLAKOĞLU
19.E.Amiral Mustafa Ekmel ÖZDENGİL
20.E.Amiral Serdar DÜLGER
21.E.Amiral Abdullah METE
22.E.Amiral Ertan DEMİRTAŞ
23.E Amiral Orhun ÖZDEMİR
24.E.Amiral Ersin GÜLER
25.E.Amiral Nadir KINAY
26.E.Amiral Hüseyin HOŞGİT
27.E Amiral İlker GÜVEN
28.E.Amiral Baha EREN
29.E.Amiral Abdullah GAVREMOĞLU
30.E.Amiral Şükrü BOZOĞLU
31.E.Amiral Hakan ERCAN
32.E.Amiral Mesut ÖZEL
33.E.Amiral Taner EZGÜ
34.E.Amiral İbrahim AKIN
35.E.Amiral Ömer AKDAĞLI
36.E.Amiral Mehmet OTUZBİROĞLU
37.E.Amiral Taner BALKIŞ
38.E.Amiral İzzet ARTUNÇ
39.E.Amiral Hakan ERAYDIN
40.E.Amiral Mehmet Ali ÇINAR
41.E.Amiral Deniz DAĞLILAR
42.E.Amiral Yalçın ERTUNA
43.E.Amiral Türker ERTÜRK
44.E.Amiral Aydın CANEL
45.E.Amiral Sami ÖRGÜÇ
46.E.Amiral Yalçın KAVUKÇUOĞLU
47.E.Amiral Nazım ÇUBUKÇU
48.E.Amiral Ahmet AKSOY
49.E.Amiral Can ERENOĞLU
50.E.Amiral Doğan HACİPOĞLU
51.E.Amiral Abdullah AKGÜL
52.E.Amiral Aziz ÖZTÜRK
53.E.Amiral A.Serdar AKINSEL
53.E.Amiral İlker GÜVEN
54.E.Amiral Mustafa İPTEŞ
55.E.Amiral Caner BENER
56.E.Amiral Nejat BERKSUN
57.E.Amiral Kadir SAĞDIÇ
58.E.Amiral Tayfun TANSAN
59.E.Amiral İskender YILDIRIM
60.E.Amiral Ali Yüksel ÖNEL
61.E.Amiral Uğur YİĞİT
62.E.Amiral Mustafa ÖZBEY
63.E.Amiral Cem GÜRDENİZ
64.E.Amiral Bülent BOSTANOĞLU
65.E.Amiral Murat BİLGEL
66.E.Amiral Cengiz ALPÖZÜ
67.E.Amiral Serdar Okan KIRÇİÇEK
68.E.Amiral Tufan MİMİR
69.E.Amiral Turgut TUFAN
70.E.Amiral Turhan ÖZER
71.E.Amiral Alper TEZEREN
72.E.Amiral Mustafa ÜLTANUR
73.E.Amiral Ruhsar SÜMER
74.E.Amiral Cemal ÜREN
75.E.Amiral Gündüz Alp DEMİRUS
76.E.Amiral Deniz CORA
77.E.Amiral Gürkan İNAN
78.E.Amiral Atilla TONGUÇ
79.E.Amiral Mustafa KARASABUN
80.E.Amiral Erol YÜKSEL
81.E.Amiral Özbek GÜRGÜN
82.E.Amiral Bülent OLCAY
83.E.Amiral Nejat GÜLDİKEN
84.E.Amiral Turgay ERDAĞ
85.E.Amiral İsmail TAYLAN
86.E.Amiral Aydın GÜRÜL
87.E.Amiral Raif NALDEMİR
88.E.Amiral Numan ALANSAL
89.E.Amiral Tanzar DİNÇER
90.E.Amiral Erol ADAYENER
91.E.Amiral Haluk Sayın
92.E.Amiral Ferhat FERHANOĞLU
93.E.Amiral Mehmet Ali ÖZGÜVEN
94.E.Amiral Ali Sadi ÜNSAL
95.E.Amiral Doğan DENİZMEN
96.E.Amiral Taner AKKAYA
97.E.Amiral Necati KURT
98.E.Amiral Tayfun URAZ
99.E.Amiral Engin HEPER
100.E. Amiral Hayati Bilgiç
101.E. Amiral Hasan Nihat DOĞAN
102.E. Amiral Ömer Bayram ÇETİN
103.E.Amiral Mithat Kemal ALGÜL